23.

Początki krwiolecznictwa w Polsce

Fot. Dr H. Gnoiński przy pracy w Instytucie Przetaczania i Konserwacji Krwi PCK, 1939 r. Źródło NAC

W 1935 r. PCK rozpoczął zorganizowaną działalność na rzecz krwiolecznictwa, obejmującą organizację kursów dla lekarzy oraz propagandę dawstwa krwi. Utworzono również pierwszy w Polsce Instytutu Pobierania i Konserwacji Krwi pod kierownictwem Henryka Gnoińskiego,  przy Szpitalu Głównym PCK w Warszawie.

Instytut znajdował się przy ulicy Smolnej 6, w obrębie kompleksu złożonego z siedmiu budynków. Trzy z nich zajmował szpital (oddziały: chirurgiczny, ginekologiczny, wewnętrzny), w dwóch mieściła się Szkoła Pielęgniarstwa PCK oraz Instytut Przetaczania i Konserwacji Krwi, a w pozostałych administracja i zaplecze techniczne. Szpital Główny, Szkoła Pielęgniarska i Instytut Przetaczania i Konserwacji krwi podlegały bezpośrednio Zarządowi Głównemu PCK. W instytucie prowadzone były badania nad konserwacją krwi i regeneracją krwi po jej dużych utratach i pod wpływem podania krwi świeżej. W instytucie znajdował się Ośrodek Krwiodawców Zawodowych i Ośrodek Dawców Honorowych.

W 1936 r. uruchomiono w Łodzi Centralną Stację Wypadkową z Ośrodkiem Przetaczania Krwi, do której należało 132 stałych, zarejestrowanych dawców. W 1938 r. powstał Ośrodek Przetaczania Krwi w Krakowie.

Honorowymi krwiodawcami w czasie II wojny światowej były najczęściej kobiety. Przed II wojną światową w Polsce krwiodawstwo było odpłatne. Organizowane były ośrodki honorowych krwiodawców, m.in przez Polski Czerwony Krzyż, ale ich działalność była marginalna w stosunku do płatnego krwiodawstwa.

Obecnie PCK nie zajmuje się pobieraniem krwi, a jedynie promuje ideę honorowego jej oddawania.