68.

Ekshumacje – Katyń 1990

Pomiędzy  1991-1995 r. przedstawiciele Polskiego Czerwonego Krzyża pracowali przy ekshumacjach w trzech z czterech miejsc spoczynku ofiar tzw. Zbrodni Katyńskiej w: Katyniu, Miednoje i Ostaszkowie.

W latach 1994-1995  w Katyniu zostały przeprowadzone prace pomiarowe oraz sondażowo-ekshumacyjne, które pozwoliły ustalić bezsprzecznie, iż w obrębie tzw. „cmentarza PCK” z 1943 r., spoczywają oficerowie Wojska Polskiego. Istniało przypuszczenie, że po wojnie NKWD przeniosło szczątki polskich oficerów w inne miejsce. W toku prac udało się jednak potwierdzić, że mogiły na „cmentarzu PCK” pozostały nienaruszone. Świadczyły o tym: m.in. odnalezione przy szczątkach znaczki PCK z kolejnymi numerami ewidencyjnymi, które umieszczono w 1943 r. Podczas powtórnej ekshumacji odnaleziono wiele przedmiotów należących do ofiar zbrodni: odznaczenia wojskowe, elementy umundurowania, a także rzeczy osobiste, takie jak ryngrafy, portmonetki i scyzoryki. Wśród nich znajdowały się szminka i damskie lusterko, należące prawdopodobnie do ppor. lotnictwa Janiny Lewandowskiej, jedynej kobiety zamordowanej w Katyniu. Odnalezione przedmioty były skrupulatnie opisywane w nadziei, że w przyszłości posłużą do identyfikacji ofiar oraz zostaną przekazane do powstającego Muzeum Katyńskiego.

Prace ekshumacyjno-sondażowe pomogły wyznaczyć teren, na którym w 2000 r. otwarto Polski Cmentarz Wojenny, miejsce pamięci ofiar zbrodni katyńskiej.

W kolejnych latach Biuro Informacji i Poszukiwań PCK na zlecenie Rady Ochrony Pamięci Walk i Męczeństwa prowadziło kwerendę w kartotece osób poszukiwanych, której wyniki posłużyły do opracowania biogramów zawartych w księgach Czterech Cmentarzy Katyńskich: Katynia, Ostaszkowa, Charkowa i Bykowni.